Tu tute emaw ziak ka chhiar kual nual mai a, ka lo chhinchhiah dan angin, a tlangpui ka'n khaikawm ve leh mai ang e.
Rungdil hi Aizawl district-a awm Suangpuilawn khua atangin 14 km vela hlaa awm a ni a. A Area zau zawng hi 2.5 hectares vel a ni. Rungdil tih hi Varung tamna Dil "Lake of partridge" tihna a ni a. A chhan chu, He hmunah hian Varung a tam hle a ni. Dil pawh hi pahnih niin, Dil leh dil inkarah hian hmun awl tlem a awm ve bawk a ni. Dilah chuan Mai, a lai taka phel, a phel lehlam chu dil pakhat zawka an thlak chuan, an thlak lohna lam zawkah a rawn lang chhuak thin a. hei vang hian, tui hnuai chhungrilah a inpawh ngei niin an ngai. Dil chhehvel hi thing duah tha tak tropical evergreen deciduous forests an tih chuan a hual vel mup mai a ni. Rungdil hi Suangpuilawn khaw hmarthlag lam, East Phaileng, Suangpuilawn leh Tuivawl inkara awm a ni.
Chiang zawkin i en teh ang u le...
A len zawng (width) leh thuk zawng (depth) chu chiag fek fawkin hriat a ni hran lo va, A lian zawk hi hlam 300 vela lian niin, hlam 5 vela thuk a ni. A te zawk chu hlam 200 vel a ni a, chuag zeta ni a, a kamsir vel hi dumin a hual vel vek a ni. Rungdil lian zawk chhaka Suangpuilawn lam kawngpui bulah chuan, Awng (hole) thuk lutuk, a thuk zawng pawh hriat loh a awm bawk. Chutah chuan thil engamemaw an thlak chhin chuan, Rungdilah a lo langchhuak daih thin a, chuvangchuan, Rungdil nen inpawhin an ngai thin a ni.
Chu lei kawrawng (awng) atang chuan, Thlasikah khu a chhuak nguah nguah thin a, 'A Thaw' an ti mai thin. Chu Awng (hole) chu hman lai Pasaltha pakhatin luhchhuah a tum a, rei ve tak a zuk lut vang vang tanmk naa, a thim luattuk avangin, a lo letleh ta ngawt mai a ni. Awng awmna atanga chhak lam tlanga thingte chu a ro hle mai thin a. khu chhuakina a ur ro niin an ngai bawk a, Tlang pawh chu Khurchhe ur tlang an ti. mahse, tunah chuan Pialtlep an ti leh ta a ni.
Thawnthu atanga a lan danin, Suangpuilawn chhak lam, Khawlian kawng bul lawka kawngthlag lamah, Bualdil nen an awmho thin a ni. Ramsa hliam, Bual dila lut reng reng chu man theih an ni tawh ngai meuh lo a, hliam tuarte chuan damna atan an hmang niin an sawi. Bualdil chuan, Ramsa hliam ka hnena lo kalte chu ka lo tidam zel ang a ti a. Rungdil erawhin, Ramsa hliam ka hnena lo kalte chu ka chhuah ngai lo ang a ti ve thung a. ngaihdan inkalh avang chuan an inep ta hle mai a. A thusawi ang ngeiin Rung dila ramsa hliam lutte chu an chhuak leh tawh ngai lo tih Bualdil-in a hmuh takah chuan, aw le, awmdun thei kan ni tawh lo, hmun dangah insawn rawh a ti ta a. Rungdil chu a thinrim ta hle a. thinrim lantir nan a khu ta nguai nguai mai a. Chu chu Bualdil-in a hmuh veleh, insawn chhuak vat turin a ti ta a.
Tichuan, Rungdil nupa chu an chhuak ta a. Suangpuilawn tlanga chhovin, tlang liam thla lehin, hmarthlang lam panin an kal ta a. Tuivawl thlen hma chiah chu awm nan an it ta a, an va pan ta a. kawng a awih deuh avangin, Rahbi an siam zel a, Chu chu Lung Rahbi tih a ni. chung lai vel ram chu Lung Rahbi Ram tiin an sawi bawk. Tah chuan an awm nghet ve ta a. chulai vel chu ngaw dur pui pui a ni.
Thawnthu dang lehah chuan, Rungdil lian zawk leh te zawkah hian, pa pakhatin Mangkhawng a kam a. A en apiangin, Varung leh ramsa dang a lo delh ziah thin a ni. Zan khat chu le, a mumangah, a mangkhawng kam chu sut turin an lo hrilh a. Amaherawchu, sut phal der lo mai a, vawi khat leh chauh tiin a kam zel a. Ni khat chu, a Mangkhawng a va en leh chuan, naute ban a lo delh a. Ngaihtha lo deuh chungin a haw a. In a thlen chuan, a fa chu a lo thi reng mai a ni. Chuta tang chuan le, Rungdil hian huai a nei tiin an hlau ta hle mai a. Rungdil lian zawk chu engemaw chang hian thisen anga sen kulh a awm thin a, Thi a nei (period) an ti ve mai thin a ni. aw le, hriattur chu, Dil lian zawk chu A nu (female) an ti a, Dil te zawk hi a pa (male) an ti a ni. Dil tui chunglangah patek a zam chhuak vek a, patek chuan insawn chang a nei thin a, thil mak ve tak a ni! Kum 1983 khan, sorkara Fisheries department chuan Dilah hian Sangha a dah a, 17Kg atanga 20 kg laia liante an ni thei thin a ni.
No comments:
Post a Comment